De pion doorbraak in het pion-eindspel

De pion doorbraak is een belangrijk middel om in het pionnen eindspel een vrijpion te creëren. Vaak worden er een of twee pionnen geofferd zodat een andere pion als eerste kan promoveren. Zo snel mogelijk een nieuwe dame halen is natuurlijk het doel.

(1) Wit forceert een doorbraak

In diagram (1) staat de witte koning ver van de actie. Het lijkt alsof de zwarte koning simpelweg de witte pionnen kan gaan pakken. De witte pionnen forceren echter een doorbraak en (wit aan zet) speelt 1. b6! Als zwart deze pion niet slaat zal wit op a7 of c7 slaan en promoveren, dus zwart slaat: 1... cxb6. Wit vervolgt met 2. a6 en zwart is weer verplicht terug te slaan: 2... bxa6. De doorbraak is gelukt: wit speelt c6 en loopt door naar de promotie, omdat de zwarte koning buiten het vierkant staat.

(2) Een onverwachte doorbraak

In diagram (2) lijkt de verre vrijpion van zwart beslissend te zijn. Wit forceert echter een doorbraak met 1. c6! dxc6 2. d6 dxc6 3. f5 en de zwarte koning kan de f-pion niet tegen houden. Let op dat na 1. c6! Kb6 geen redding is. Wit speelt niet het foute cxd7 maar het sterke: 2. d6! exd6 3. f5 en de pion is onhoudbaar.

Een doorbraak oefening

(3) Hoe breekt wit door?

Hoe forceert wit een doorbraak in diagram (3)? Denk goed na wat het meest dwingend is, want de zwarte koning staat niet heel ver weg!

Wit breekt succesvol door met het dwingende: 1. g5 hxg5 2. f6 gxf6 3. h5. (Controleer dat 1. h5 niet dwingend genoeg is vanwege 1...Kd6!)

Het verhaal is echter nog niet helemaal over: zwart speelt 3...g4 en gaat ook doorlopen met zijn pion zoals in diagram (4). Wat moet wit doen?

(4) Wat moet wit doen?

Hopelijk heb je gedacht aan de eerdere les over het vierkant: 4. Kd4 (of 4. Kd3) brengt de witte koning in het vierkant. De witte koning kan de zwarte pion stoppen. De zwarte koning is echter veel te ver weg, dus wit zal zijn h-pion promoveren!