De röntgenaanval tactiek

De röntgenaanval is een tactiek waarbij twee stukken van de tegenstander op dezelfde lijn staan. Als je het ene stuk aanvalt, en deze gaat weg, staat op diezelfde lijn ook nog het andere stuk. Je kijkt als het ware "door het voorste stuk heen" naar het achterste stuk. Vandaar dus de naam röntgenaanval.

Hoe werkt de Röntgenaanval?

Bij de röntgenaanval staan twee stukken van de tegenstander op dezelfde lijn, rij of diagonaal. Door jouw stuk op dezelfde lijn te zetten val je eerst het ene stuk aan, en als je tegenstander deze weghaalt, kan je het andere stuk pakken, omdat deze op dezelfde lijn staat.

Voorbeelden van de Röntgenaanval.

(1) Röntgenaanval

Laten we een voorbeeld bekijken in diagram (1). De zwarte koning en dame staan allebei op de achtste rij. De witte toren geeft nu schaak op h8, waardoor de koning weg moet. Vervolgens pakt de toren de dame. De koning kon wel naar d7 om de dame te dekken, dus als de toren de dame pakt, kan de koning de toren terug pakken, maar omdat een dame veel meer waard is dan een dame is het toch heel gunstig voor wit, en werkt de tactiek. In dit voorbeeld keek de toren dus "door" de koning naar de dame.

(2) Röntgenaanval

Het volgende voorbeeld in diagram (2) is net iets anders. De dame en de loper staan allebei op de e-lijn. De dame moet weg, en de witte toren slaat de zwarte loper. Een belangrijk aspect is dat de dame niet de loper kan verdedigen, doordat de andere zwarte stukken in de weg staan. Als de dame wel de loper kon verdedigen, zou de tactiek niet werken, omdat de witte toren meer waard is dan een loper.

(3) Variant op een röntgenaanval

In diagram (3) staat een moeilijk voorbeeld. Het is een variant op de röntgenaanval. Het voorste stuk hoeft nu niet weg, maar wit kan met een ander stuk, het achterste stuk pakken. Het andere stuk van wit staat dan indirect ("door" een stuk van zwart heen) verdedigd. In het diagram geeft wit schaak met de dame op e6. Als zwart de dame pakt, pakt wit terug met het paard, en geeft het paard een dubbele aanval op de zwarte torens. Al is dit de beste optie in dit geval, zwart ziet het gevaar niet, en gaat met zijn koning opzij om het schaak op te heffen. Vervolgens pakt de witte toren het paard op b6. Zwart dacht dat de dame het paard voldoende verdedigde, maar het paard stond twee keer aangevallen, namelijk ook door de dame op e6 die "door" de zwarte dame ook naar het paard keek.

Het zal je ook hier weer op zijn gevallen dat net als bij de aftrekaanval je vaak de loper, toren of dame gebruikt. Deze stukken maken gebruik van rijen en diagonalen en zijn dus ideaal voor een röntgenaanval. Een belangrijk aspect is dat het voorste stuk van de tegenstander vaak een sterk stuk is, zodat deze geforceerd weg moet. Er zijn wel gevallen waarbij het voorste stuk bijvoorbeeld een loper of paard is, maar dan moet je goed opletten dat je tegenstander dit stuk ook zou kunnen verdedigen, en dan werkt de tactiek niet meer. Je moet dus goed nadenken of het voorste stuk wel geforceerd is om weg te gaan.

Oefeningen met de Röntgenaanval

Hieronder staan een aantal oefeningen met als thema de röntgenaanval. Probeer ze op te lossen en check dan onderaan de pagina of je ze goed had.

Oefening 1 en 2. Wit aan zet.

Oefening 3 en 4. Wit aan zet.

Oplossingen

1. Oefening 1: Lf4 de toren moet weg en je wint het onverdedigde paard. De toren kan het paard niet in 1 zet verdedigen.
2. Oefening 2: Td3 is de goede oplossing. De loper moet weg (want de zwarte toren kan de loper niet verdedigen op e4 vanwege het paard op d2!). Lb5 is geen goed antwoord want het paard hoeft niet weg. De toren kan het paard verdedigen en de tactiek werkt dan niet. Daarom is alleen Td3 goed.
3. Oefening 3: Da2+ Wit geeft schaak met de dame en als de koning weg gaat, staat de dame op g8 onverdedigd.
4. Oefening 4: Tb7+ Na Txb7 Txb7 (let op dat de witte toren nog verdedigd staat door de loper op g2) moet de koning weg en staat de loper op h7 onverdedigd.